رله دیفرانسیل چیست؟ آشنایی باکاربرد ها و ویژگی ها

رله دیفرانسیل یکی از مهم‌ترین و حیاتی‌ترین ابزارهای حفاظتی در سیستم‌های برق صنعتی است. این رله عمدتاً برای حفاظت ترانسفورماتورها از انواع اتصالات و خرابی‌های داخلی مانند اتصال فاز به بدنه، اتصال فاز به فاز، اتصال حلقه‌ای و یا خطاهای داخلی در سیم‌پیچ‌ها استفاده می‌شود. این رله بر اساس مقایسه جریان‌های ورودی و خروجی در ترانسفورماتور عمل می‌کند و در صورت عدم تعادل در این جریان‌ها، فرمان قطع سیستم را صادر می‌کند تا از آسیب‌های بیشتر جلوگیری شود.

عملکرد رله دیفرانسیل

رله دیفرانسیل به منظور تشخیص خطاهای داخلی در ترانسفورماتورها و دیگر تجهیزات برق، جریان‌های دو طرف ترانسفورماتور را با یکدیگر مقایسه می‌کند. زمانی که یک اتصالی در داخل یا خارج از ترانسفورماتور رخ دهد، رله با تشخیص تفاوت جریان‌های ورودی و خروجی و مقایسه آن‌ها با مقادیر استاندارد، عمل می‌کند و در صورت نیاز، فرمان قطع سیستم را صادر می‌کند.

کاربردهای رله دیفرانسیل

رله دیفرانسیل در بسیاری از صنایع و سیستم‌های برق به‌ویژه در حفاظت از ترانسفورماتورها، ژنراتورها، موتورها و شینه‌ها استفاده می‌شود. برخی از کاربردهای اصلی آن عبارتند از:

- حفاظت از ترانسفورماتور: جلوگیری از آسیب به ترانسفورماتورها در برابر خطاهای داخلی و افزایش طول عمر آنها.
- حفاظت از ژنراتورها: تشخیص خطاهای سیم‌پیچ استاتور و جلوگیری از آسیب به ژنراتورهای حیاتی.
- حفاظت از موتور: جلوگیری از آسیب به موتورها و کاهش هزینه‌های نگهداری و تعمیرات.
- حفاظت از شینه‌ها: جلوگیری از قطع برق و آسیب به تجهیزات در پست‌های توزیع.

انواع رله دیفرانسیل

رله‌های دیفرانسیل انواع مختلفی دارند که بسته به نیاز و کاربردهای خاص، در بخش‌های مختلف استفاده می‌شوند. برخی از این انواع عبارتند از:

1. رله دیفرانسیل درصدی: برای تشخیص اختلاف جریان‌های ورودی و خروجی که از درصدی از جریان کل بیشتر باشد.
2. رله دیفرانسیل با امپدانس بالا: برای استفاده در حفاظت شینه‌ها و مناطق با سادگی و قابلیت اطمینان بالا.
3. رله دیفرانسیل کم امپدانس: با سرعت عمل بالا و حساسیت زیاد برای حفاظت از ترانسفورماتورها.
4. رله دیفرانسیل محدود شده درصد: برای محدود کردن جریان خطا و جلوگیری از عملکرد کاذب رله.

مزایای رله دیفرانسیل

- حساسیت بالا: قادر به تشخیص تغییرات کوچک در جریان‌ها و ولتاژها.
- عملکرد سریع: قطع سریع برق در صورت تشخیص خطا برای جلوگیری از آسیب به تجهیزات.
- قابلیت اطمینان بالا: دارای کمترین احتمال عملکرد کاذب و بسیار قابل اعتماد.
- انعطاف‌پذیری: قابل تنظیم برای کاربردهای مختلف در سیستم‌های قدرت.

معایب رله دیفرانسیل

- ظرفیت کابل پایلوت: می‌تواند بر دقت سیستم تاثیر بگذارد.
- عدم تطابق در امپدانس کابل: ممکن است باعث کاهش دقت عملکرد رله شود.
- مناسب نبودن برای خطوط طولانی: این رله‌ها بیشتر برای خطوط کوتاه طراحی شده‌اند و ممکن است در خطوط طولانی‌تر به درستی عمل نکنند.

جمع‌بندی

رله دیفرانسیل به عنوان یکی از ابزارهای کلیدی در حفاظت از تجهیزات الکتریکی مانند ترانسفورماتورها، ژنراتورها و موتورها، نقش حیاتی در جلوگیری از آسیب‌های جدی و هزینه‌بر ایفا می‌کند. این رله‌ها با حساسیت بالا، سرعت عمل و دقت در تشخیص خطا، از تجهیزات حیاتی سیستم‌های برق محافظت می‌کنند. در شرکت تکان انرژی، شما می‌توانید انواع رله‌های دیفرانسیل را با کیفیت بالا و مناسب‌ترین قیمت خریداری کرده و از پشتیبانی فنی متخصص بهره‌مند شوید.
در صورت تمایل به کسب اطلاعات بیشتر و خرید رله دیفرانسیل، می‌توانید با تیم فنی شرکت تکان انرژی تماس گرفته و از مشاوره تخصصی بهره‌مند شوید.

سوالات متداول 

 1. رله دیفرانسیل چگونه عمل می‌کند؟
رله دیفرانسیل با مقایسه جریان‌های ورودی و خروجی دو طرف ترانسفورماتور، ژنراتور یا موتور عمل می‌کند. زمانی که اختلاف بین این جریان‌ها از حد مشخصی بیشتر شود (مانند خطا در سیستم)، رله فرمان قطع برق را صادر می‌کند تا از آسیب به تجهیزات جلوگیری کند.

 2. آیا رله دیفرانسیل می‌تواند خطاهای خارجی را تشخیص دهد؟
خیر، رله دیفرانسیل تنها برای تشخیص خطاهای داخلی در محدوده حفاظت (بین C.T‌های دو طرف ترانسفورماتور) طراحی شده است. این رله قادر به تشخیص خطاهای خارجی مانند اتصالات به زمین یا دو فاز خارج از محدوده حفاظت نیست.

 3. چه عواملی باعث عملکرد کاذب رله دیفرانسیل می‌شود؟
عملکرد کاذب رله دیفرانسیل می‌تواند ناشی از عواملی مانند جریان هجومی بالا (که در شروع کار ترانسفورماتور رخ می‌دهد)، خرابی در C.T‌ها، یا مشکلات در سیم‌پیچ‌های نگهدارنده باشد. به همین دلیل، رله‌ها باید به دقت تنظیم و محاسبه شوند تا از عملکرد اشتباه جلوگیری شود.

 4. چه کاربردهایی برای رله دیفرانسیل وجود دارد؟
رله دیفرانسیل به طور گسترده در حفاظت ترانسفورماتورها، ژنراتورها، موتورها و شینه‌ها در سیستم‌های برق استفاده می‌شود. این رله‌ها می‌توانند خطاهای داخلی تجهیزات را شناسایی کرده و از آسیب‌های جدی به دستگاه‌ها جلوگیری کنند.