اتوماسیون یکی از مفاهیم کلیدی در عصر حاضر است که نقش برجسته‌ای در تحولات صنایع مختلف ایفا کرده است. این مفهوم به معنای انجام عملیات به‌صورت خودکار و بدون نیاز به دخالت مستقیم انسان است و در حقیقت، هدف آن جایگزینی عملیات دستی با سیستم‌های خودکار و کارآمد است. در این راستا، اتوماسیون در زبان یونانی به معنی "خودفرمان" است که به تدریج به مفهومی علمی و صنعتی تبدیل شده و در گستره وسیعی از صنایع، از جمله صنعت، ادارات، و حتی بخش‌های مدیریتی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

اتوماسیون نه تنها سرعت و دقت را در فرآیندهای مختلف افزایش می‌دهد، بلکه می‌تواند هزینه‌ها را کاهش داده و کارایی را به طور چشمگیری بالا ببرد. به‌ویژه در صنعت، اتوماسیون به فرآیند تولید و بهره‌وری کمک شایانی می‌کند و با استفاده از دستگاه‌ها و روبات‌ها، نیاز به دخالت انسان را به حداقل می‌رساند. به این ترتیب، اتوماسیون صنعتی و اداری به عنوان دو نمونه اصلی از این فناوری می‌توانند موجب تحولات چشمگیر در نحوه انجام کارها در سطوح مختلف شوند.

اتوماسیون چیست؟

اتوماسیون (Automation) ترکیبی از دو کلمه "automatic" و "operation" است و به معنای انجام عملیات بدون نیاز به دخالت عامل خارجی، به ویژه انسان، است. در واقع، اتوماسیون به معنای خودکار شدن فرآیندها و عملیات است. هدف اصلی این فناوری، به حداقل رساندن دخالت انسانی و افزایش بهره‌وری، دقت و سرعت در انجام امور است. در دنیای صنعتی، اتوماسیون به شدت مورد استفاده قرار گرفته است و می‌تواند موجب کاهش هزینه‌ها و افزایش تولید شود.

انواع اتوماسیون

دو نوع اتوماسیون که بیشتر در صنعت و کسب‌وکارها مورد استفاده قرار می‌گیرند عبارتند از:

• اتوماسیون صنعتی: این نوع اتوماسیون به معنای استفاده از ابزارهای کنترلی مانند کامپیوترها و روبات‌ها برای هدایت و کنترل ماشین‌آلات صنعتی و پروسه‌های تولید است.

• اتوماسیون اداری: در این نوع اتوماسیون، سیستم‌های نرم‌افزاری برای بهینه‌سازی و تسهیل امور اداری و دفتری استفاده می‌شود.

بررسی مفهوم اتوماسیون صنعتی

اتوماسیون صنعتی به معنای استفاده از سیستم‌های کنترلی برای هدایت ماشین‌آلات و فرآیندهای تولید است. در این نوع اتوماسیون، ماشین‌آلات جایگزین نیروی انسانی می‌شوند و نقش انسان در فرآیند تولید به حداقل می‌رسد. با استفاده از روبات‌ها و سیستم‌های هوشمند، بخش‌های مختلف تولید به‌طور خودکار به هم متصل می‌شوند و از مشکلات ناشی از دخالت انسان جلوگیری می‌شود. این فرآیند، تولید را به شکلی منظم، دقیق و سریعتر انجام می‌دهد.

کاربرد اتوماسیون صنعتی

اتوماسیون در صنعت یکی از ارکان اساسی تولید به حساب می‌آید. با روی کار آمدن سیستم‌های اتوماسیون، ماشین‌آلات قادر به انجام کارهایی هستند که پیش از این فقط توسط انسان‌ها انجام می‌شد. هدف اصلی از این سیستم‌ها، افزایش کارایی، کاهش خطاها و هماهنگی بیشتر در فرآیندهای تولید است. ربات‌های صنعتی، سیستم‌های کنترلی، و سنسورها نقش حیاتی در اتوماسیون دارند.

فرآیند تولید و کاربرد روبات‌ها

فرآیند تولید به‌طور کلی شامل سه بخش اصلی است: تولید، بسته‌بندی و توزیع. در بخش تولید، روبات‌ها برای انجام عملیات‌هایی مانند جابه‌جایی مواد، برش، و مونتاژ استفاده می‌شوند. همچنین، در مرحله بسته‌بندی، استفاده از سیستم‌های اتوماسیون برای بسته‌بندی محصولات و تحویل آنها به بخش توزیع ضروری است.

اتوماسیون در توزیع و مدیریت تولید

در بخش توزیع، استفاده از روبات‌ها و سیستم‌های حمل و نقل هوشمند، بارگیری محصولات و انتقال آنها به مقصد را تسهیل می‌کند. این سیستم‌ها به‌ویژه در فرآیند توزیع کالاهای بزرگ و پرحجم بسیار کارآمد هستند.

در بخش مدیریتی تولید نیز اتوماسیون با استفاده از واسط‌های ماشین-انسان (HMI)، جمع‌آوری و نمایش اطلاعات به سطوح مدیریتی مختلف را امکان‌پذیر می‌سازد. این سیستم‌ها امکان کنترل از راه دور و هماهنگ‌سازی فرآیندها را فراهم می‌آورند.

در نهایت میتوان گفت، اتوماسیون در تمامی مراحل تولید، از ابتدا تا انتها، می‌تواند به کاهش هزینه‌ها، افزایش کیفیت و بهره‌وری کمک کند. این فناوری توانسته است صنعت را به یک سطح جدید از کارایی و دقت برساند.

کاربردهای اتوماسیون صنعتی

اتوماسیون صنعتی و ابزار دقیق در صنایع مختلف به طور گسترده‌ای مورد استفاده قرار می‌گیرد. در صنایعی مانند نفت، گاز، پتروشیمی، صنایع شیمیایی، صنایع غذایی و خودرو سازی، کنترل فرآیندها و سیستم‌های اندازه‌گیری پیچیده‌ای به کار می‌روند که نیازمند ابزارآلات دقیق و حساس هستند. این ابزارها قادرند پارامترهایی مانند فشار، دما، جریان و دیگر متغیرهای حیاتی را با دقت بالایی اندازه‌گیری کرده و کنترل کنند. پیشرفت‌های اخیر در تکنولوژی اتوماسیون باعث شده که کیفیت محصولات به طور چشمگیری افزایش یافته و هزینه‌های تولید کاهش یابد.

مزایای اتوماسیون صنعتی

اتوماسیون صنعتی به طور قابل توجهی فرآیندهای تولید و صنایع مختلف را تحت تأثیر قرار داده است. از زمان استفاده اولیه روبات‌ها در صنعت در سال ۱۹۵۴، که تنها سه محور آزادی برای حرکت داشتند، تکنولوژی روباتیک پیشرفت چشمگیری کرده است. اکنون روبات‌ها با شش محور آزادی، قابلیت انجام طیف وسیعی از عملیات پیچیده را دارند. این تحولات در زمینه اتوماسیون باعث شده است که اهداف شرکت‌های تولیدی از کاهش هزینه‌ها و افزایش تولید به اهداف بلندتری مانند افزایش کیفیت و انعطاف‌پذیری سیستم‌ها تغییر کند. در گذشته، اهداف اتوماسیون تنها به کاهش هزینه‌ها و افزایش سرعت تولید محدود بود، اما امروز به بهبود کیفیت و رضایت مشتری نیز توجه ویژه‌ای می‌شود.

اتوماسیون صنعتی مزایای زیادی برای واحدهای تولیدی به همراه دارد. از جمله مهم‌ترین مزایای اتوماسیون صنعتی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

تکرارپذیری فعالیت‌ها و فرآیندها: سیستم‌های اتوماسیون می‌توانند فعالیت‌ها و فرآیندها را بدون خطا و با دقت بالا تکرار کنند. این ویژگی باعث می‌شود که تولیدات همواره با کیفیت ثابت و یکنواخت ارائه شوند.

افزایش کیفیت محصولات تولیدی: با استفاده از سیستم‌های کنترل دقیق و روبات‌ها، کیفیت محصولات تولیدی بهبود می‌یابد. این سیستم‌ها می‌توانند خطاهای انسانی را کاهش داده و فرآیندهای تولید را با دقت بیشتری انجام دهند.

افزایش سرعت تولید (کمیت تولید): اتوماسیون باعث تسریع در فرآیندهای تولید می‌شود. ماشین‌آلات اتوماتیک می‌توانند بدون توقف و با سرعت بالا کار کنند، که به افزایش حجم تولید کمک می‌کند.

کنترل کیفیت دقیق‌تر و سریع‌تر: استفاده از سیستم‌های اتوماسیون باعث می‌شود که فرآیندهای کنترل کیفیت به‌طور دقیق و سریع‌تر انجام شوند. این امر از وارد شدن محصولات معیوب به بازار جلوگیری می‌کند.

کاهش پسماندهای تولید (ضایعات): سیستم‌های اتوماسیون می‌توانند فرآیندهای تولید را به‌طور بهینه مدیریت کنند و از تولید ضایعات یا پسماندهای اضافی جلوگیری کنند. این ویژگی به کاهش هزینه‌ها و افزایش بهره‌وری کمک می‌کند.

برهمکنش بهتر با سیستم‌های بازرگانی: اتوماسیون تولید به طور موثر می‌تواند با سیستم‌های بازرگانی و زنجیره تأمین تعامل داشته باشد و فرآیندهای لجستیکی را بهبود بخشد.

افزایش بهره‌وری واحدهای صنعتی: استفاده از اتوماسیون در صنایع باعث افزایش بهره‌وری می‌شود. با کاهش نیاز به نیروی انسانی و بهینه‌سازی فرآیندها، تولیدات به‌طور بهتری مدیریت و بهینه می‌شود.

بالا بردن ضریب ایمنی برای نیروی انسانی و کاهش فشارهای روحی و جسمی: اتوماسیون خطرات شغلی را برای کارگران کاهش می‌دهد. با جایگزینی انسان با ماشین‌ها در برخی از فرآیندهای خطرناک، ایمنی و سلامت کارکنان بهبود می‌یابد و فشارهای جسمی و روحی کاهش می‌یابد.

سخن آخر

امروزه ارتقاء کیفیت و کمیت محصولات تولیدی یکی از اهداف اصلی صنایع مختلف است. برای دست‌یابی به این هدف، استفاده از ماشین‌آلات پیشرفته و اتوماتیک امری ضروری است. شرکت‌ها باید به‌طور جدی به اتوماسیون صنعتی توجه کرده و سیستم‌های خود را به‌روزرسانی کنند تا بتوانند در بازار رقابتی باقی بمانند و بهره‌وری را افزایش دهند. برای دریافت اطلاعات بیشتر و مشاوره در زمینه اتوماسیون صنعتی، می‌توانید با شرکت تکان انرژی تماس بگیرید.

سوالات متداول